Vanaf de eerste dag kun je jouw kleintje helpen in het optimaliseren van zijn slaap en ritme. Bij pasgeboren baby’s doen we dit door de natuurlijke processen te ondersteunen zodat ze vanzelf een goeie regelmaat ontstaat . Om dit te kunnen dien je een beetje inzicht te krijgen in babyslaap. Enkele weetjes:
Pasgeborenen slapen veel, maar in korte periodes 💤 Pasgeborenen slapen gemiddeld 16 tot 18 uur per dag, maar dit gebeurt in kleine stukjes, van hazenslaapjes naar 2 tot 4 uur slaapjes. Dit komt doordat hun maagje nog klein is (de grootte van een kers bij de geboorte!) en ze vaak voeding nodig hebben, zelfs ’s nachts! Vaak gaat je kleintje één slaapje wat langer maken: het is belangrijk dat dit de slaap gedurende de nacht is. Dit zachtjes op de juiste manier mee begeleiden kan zowel voor de baby als de ouders een goede basis geven naar probleemloos slapen.
Hun slaappatroon is nog onregelmatig ⏰ In de eerste weken hebben pasgeborenen geen vast ritme en kunnen ze zowel overdag als ’s nachts wakker zijn. Vergelijk het met een zandloper: is die leeg, dan vallen ze in slaap. Is die weer ‘bijgevuld’? Dan hebben ze weer energie voor een volgend rondje.
Ze kunnen nog geen onderscheid maken tussen dag en nacht 🌞🌜 Pasgeborenen hebben geen intern klokje en kunnen soms langer wakker blijven tijdens de nacht. Het onderscheid tussen dag en nacht ontstaat geleidelijk, wanneer je baby zich aan het natuurlijke ritme aanpast. Het duurt meestal 6 tot 8 weken voordat ze een beginnetje van een dag-nacht ritme ontwikkelen.
Slaapjes zijn belangrijk voor hun ontwikkeling 🧠 Slaap is cruciaal voor de hersenontwikkeling van je baby. Gedurende de dag en nacht heeft je baby slaap nodig om te groeien, zich te herstellen en nieuwe verbindingen in de hersenen te maken.
Babyslaap is vaak oppervlakkig 🌸 Pasgeborenen hebben een groter aandeel van hun slaap in de REM-fase (Rapid Eye Movement), de lichte slaapfase. Dit is normaal en helpt hen om te leren, zelfs terwijl ze slapen. Het duurt een aantal maandjes voor ze een slaap krijgen die meer gelijkend is aan die van ons.
De slaapomgeving speelt een grote rol 🛏️ Een veilige slaapomgeving moet ALTIJD een topprioriteit zijn. Maar ook een rustige slaapomgeving helpt je baby om beter in slaap te vallen en langer door te slapen na die eerste weken. Zorg ervoor dat het bedje vrij is van kussens, dekens en knuffels om verstikkingsgevaar te voorkomen. Let ook op voor oververhitting. Check de temperatuur van je baby, niet of de handjes koud zijn. Laat de hersenen tot rust komen, ga niet teveel ‘actie’ ( knuffels, kleuren, bewegende elementen) voorzien. Less is more hier.
Slaaprituelen kunnen vanaf het begin helpen 🌙 Ook al hebben pasgeborenen geen vast ritme, een consistent slaapritueel kan hen helpen om een geruststellende overgang naar de slaap te maken. Denk bijvoorbeeld aan een knuffelmoment, een boekje, een liedje, … net voor het in bed te leggen. Ook kleine routine elementen die terugkomen bereiden het lichaam voor op de slaap. ( pyjama aan, badje voor bed, witte ruis)
Heb geduld! De eerste maanden kunnen wat onvoorspelbaar zijn, maar uiteindelijk ontwikkelt je baby een mooi slaapritme. 💖
Voelt het allemaal wat onzeker en heb je graag begeleiding om een goede start te garanderen vanaf de geboorte: kijk dan zeker eens naar de babyexpert vip begeleiding of ons newborn consult specifiek gericht op slaap en ritme bij pasgeboren baby’s (baby’s jonger dan 3 maanden)
Het is één van de vragen die we geregeld krijgen van onze volgers of tijdens een slaapconsultatie. “Hoeveel uren hoort mijn baby te slapen?”, “Slaapt mijn kindje te weinig?” De hoeveelheid slaap die een baby nodig heeft, is sterk afhankelijk van de leeftijd. Daarom gaan we even per leeftijd kijken naar de slaapnoden van je kindje.
Pasgeboren baby
Hoeveel slaap heeft een pasgeboren baby nodig? Een pasgeboren baby slaapt bijna de hele dag door. Ze wordt wakker om te eten, valt soms al terug in slaap voor het voedingsmoment voorbij is, en anders gebeurt dit snel daarna. Het is dan ook niet verwonderlijk dat pasgeboren baby’s op 24 uur tijd ongeveer 15-18 uur slaap nodig hebben. Ze hebben nog geen dag-nacht ritme dus slapen gewoon wanneer ze behoefte hebben. Zie het als een zandlopertje. Is dat leeg? Dan vallen ze in slaap. Hebben ze voldoende slaap gesprokkeld? Dan worden ze wakker en begint het zandlopertje weer te legen. Op deze leeftijd zijn het aantal dutjes erg onregelmatig en zijn ook de nachten meestal onderbroken. Vooral omwille van het frequent nodig hebben van voeding.
Baby is 2 maanden oud
Op de leeftijd van 2 maanden heeft een baby zo’n 14-17 uur slaap nodig. Liefst beperken we de dutjes (= slaapmomenten tussen het ochtend ontwaken en bedtijd (= 19u a 20.uur) ) tot een totaal van 5 uur. Slaapt je kindje overdag meer uren? Dan is het goed mogelijk dat hij zijn volledige noodzakelijk uren volgeslapen heeft nog voor de ochtend er goed en wel is.
Baby is 4 maanden oud
Zo rond 3 à 4 maanden verandert de manier van slapen bij baby’s. Het gaat dan veel meer lijken op de slaapcyclussen die wij als volwassenen doormaken. Voor je kindje is het daarom nu uitermate belangrijk dat het een slaapritueel heeft, dat hem toelaat verschillende korte slaapcycli aan elkaar te weven tot een gezonde, uitrustende slaap. Kindjes van vier maanden oud hebben 12 tot 15 uur slaap nodig. Dutjes overdag gaan we beperken tot een totaal van maximum 4 uur om te zorgen dat de nachten soepel blijven verlopen.
Baby is 6 maanden oud
Rond de leeftijd van 6 maanden heeft je kindje nog een 12-15 uur slaap nodig over 24 uur. Maximum 3.5 uur hiervan zijn dutjesuren overdag. Rond deze leeftijd is het belangrijk dat je kindje rond 19u -19.30 in bed zit.
Baby is 9 tot 12 maanden oud
Het aantal totale uren blijft gelijk tot je baby ongeveer één jaar oud is. Wel zakken de nodige slaapuren overdag wat meer. (3uur max op 9 maanden, 2,5 -3 uur wanneer je kindje één jaar wordt.
Peuters
Kindjes tussen 1 en 3 jaar hebben een totaal van 11 tot 14 uur slaap nodig. We beperken bij voorkeur de dutjes uren tot een totaal van 2 uur (bij 2 dutjes) en eventueel tot 3 uur wanneer je kindje overschakelt op één dutje.
Belangrijk!
Bij pasgeboren baby’s is het soms moeilijk om bedtijd op een normaal uur (19-20 u) te laten starten. Eventueel kun je de eerste maanden je kindje in bed leggen rond 20.30 -21.30u. Veel ouders geven dan nog een dreamfeed net voor ze zelf gaan slapen. Een dreamfeed geef je terwijl je baby zoveel mogelijk blijft slapen. (Geen of zo weinig mogelijk licht aan, geen speelmomentje maar enkel voeden, niet verluieren tenzij echt noodzaak, de slaapkamer niet verlaten.) Doel van de dreamfeed is een goed nachtritme gaan creëren, en toch te zorgen dat je kindje tijdig een voeding krijgt. Daarnaast is het handig als je baby nog gegeten heeft net voor jullie ook naar bed gaan. Zo kun je het aantal uren slaap in de nacht maximaliseren. Een dreamfeed geef je idealiter tussen 22 u en 23.30u.
Houd er rekening mee dat elke baby gedurende de nacht minstens 10 uur slaap nodig heeft. Dat is het ABSOLUTE minimum! De meeste kindjes hebben 11 tot 12 uur slaap nodig in de nacht. Het is normaal dat ze na elke slaapcyclus wakker worden. Dat doen wij ook. Het is wel belangrijk je kindje te leren hoe hij hier zelf het gemakkelijkste mee kan omgaan om verder te slapen. Heb je aandacht voor al deze zaken, dan heb je al een basis van wat jouw kindje nodig heeft. Een tweede erg belangrijk element om dan rekening mee te houden als je een goed slaapritme wil creëren, zijn de wakkertijden. Daar schreven we al een artikel over.
Om je baby goed te laten slapen, dien je ook te weten hoe lang een baby wakker kan blijven na een ontwaken. Dit verandert met de leeftijd. Waar pasgeboren baby’s nog heel veel slapen, kunnen peuters en kleuters al een hele dag overbruggen zonder een dutje of met één dutje. Waarom dat zo is, ligt aan de wakkertijden die evolueren.
Wat is wakkertijd?
De wakkertijd kan je omschrijven als de tijd die je baby optimaal wakker blijft na een ontwaken na nacht of dutje. Is de wakkertijd afgelopen? Dan ligt je kindje idealiter in bedje voor een volgend dutje. Overschrijd je de wakkertijd? Dan zal dit gevolgen hebben voor je kindje. Een te laat dutje of een dutje overslaan, lijkt voor je baby wat op hoe wij ons voelen als we een nachtje zouden doorsteken zonder slaap. We kunnen dat wel, maar we functioneren niet altijd even goed daarna. Soms voelen we ons oververmoeid of we hebben moeite ons te focussen. Soms zijn we sneller geïrriteerd en prikkelbaar. Stel dat we daarna nóg een nacht proberen door te brengen zonder slaap: dan lopen de problemen sterk op.
Zo is het ook voor je kindje. Een dutje dat wat korter is, of waarbij misschien niet geslapen werd, zal zorgen voor het opbouwen van slaaptekort. Is dat maar één dutje op de dag dat wat minder ging? Dan vallen de gevolgen vaak nog mee. Gaat het om meer dan één dutje, omdat je misschien een kindje hebt dat echt vecht tegen de slaap en zoveel mogelijk wil beleven? Dan zal je kindje tegen de avond erg prikkelbaar zijn. Slaaptekort is één van de oorzaken die bijdragen aan het huiluurtje in de avond.
Hoelang kan je baby wakker blijven?
De wakkertijd groeit mee met je baby. In het schema hieronder zie je hoe de wakkertijd bij kindjes steeds groeit. 80 % van de baby’s volgen deze wakkertijen. Bij 20 % wijken ze iets af. (15 tot 20 minuten langer of korter.) Wijkt je kindje veel meer af? Dan heeft het waarschijnlijk een nodig dutje overgeslagen en is het belangrijk om aandacht te hebben voor de wakkertijden. Ook als je kindje niet zelf aangeeft moe te zijn. Vooral baby’s die alles willen zien en meemaken, durven soms over hun grenzen gaan en de slaapsignalen negeren.
Wakkertijden per leeftijd
Leeftijd baby
Wakkertijd
pasgeboren
45 min
1 maand
60 min
3 maanden
90 min
6 maanden
2u 30 min
9 maanden
3 u– 3u30 min
12-18 m
4 u – 6 u
18m- tot leeftijd wegvallen dutje
5 – 7 u
Wakkertijden per leeftijd
Onrust en slaap
Is de wakkertijd volgemaakt, dan zorg je dus dat je kindje een dutje kan doen. Een dutje duurt bij voorkeur tussen de 45 minuten en 120 minuten. 45 minuten is een slaapcyclusje bij de jongste baby’s. Bij iets oudere baby’s lijken de cyclussen meer op de slaap van ons volwassenen en is elke cyclus ook ietsje langer. Baby’s die na 45 minuten – 1u 15 minuten wakker worden, hebben een slaapcyclus doorgemaakt en proberen de volgende cyclus te koppelen aan de vorige. Ze zoeken hierbij naar de zaken die ze anders ook gebruiken om terug in slaap te vallen. (fopspeen, witte ruis, wiegen, drinken, …)
Hoewel al voorgaande zaken je baby tot rust brengen, zijn ze niet allemaal even ideaal. Is je kindje ook tijdens zijn slaap onrustig en nog erg jong ( 0 tot 3 maanden)? Dan kan hij last hebben van reflexen die bewegingen uitlokken. Een inbakerzakje voor de eerste maanden kan dan helpen.
Bedtijd en hormonen
Als je de nacht begint, heb je idealiter een volledige wakkertijd achter de rug. Zo is je kindje ook effectief moe en klaar voor de nacht. Gaan rekken met de wakkertijd is moeilijker. Te lang wakker houden, heeft namelijk een omgekeerd effect. Je kindje maakt dan stresshormonen aan (adrenaline en cortisol) omdat er geen slaap volgt op de slaapsignalen en het lichaam dus nieuwe energie moet zoeken. Bovenstaande hormonen zorgen voor een stijging van het stresslevel en een bijhorende energieboost. Maar de hormonen bemoeilijken ook het in slaap vallen en het in slaap blijven. Ze werken dus hinderend op een kwalitatieve slaap.
Naast de wakkertijden is het natuurlijk ook belangrijk dat je weet hoeveel uren slaap je baby nu eigenlijk nodig heeft. Daarover kun je hier meer lezen.
Heeft jouw kindje moeite om in slaap te raken? Dan kun je altijd terecht voor een slaapbegeleiding. We werken steeds holistisch en bekijken je kindje en zijn gewoontes in het geheel. Door deze focus en ruime blik, nemen we ook zaken die niet direct slaap gerelateerd zijn mee (voedingsgewoontes, verteringsproblemen, karakter, …) maar vaak onderliggend een negatief effect hebben op de slaap. Door er rekening mee te houden en ook daar tips te geven, optimaliseren we nog meer het ritme van je kindje.
