Het is een vraag die nieuwe ouders zich vaker stellen. Geef ik mijn baby nu wel of geen fopspeen? Wij hebben daarom voor je even alle voor- en nadelen opgelijst, zodat je zelf kan beslissen of je wel of geen fopspeen wil geven.
Voordelen:
Baby’s hebben een instinctieve zuigreflex. Het zuigen zelf zorgt hierbij voor een troostend en goed gevoel bij je kindje. Onderzoek toont aan dat de stresslevels tijdens en na een ingreep bij de baby lager zijn als die zuigt op een fopspeen. Ook onderzoeken bij premature kindjes melden een kortere ligduur in het ziekenhuis bij fopspeen gebruik. We kunnen er dus vanuit gaan dat een fopspeen een troostend, regulerend en kalmerend effect heeft op de baby.
Een viertal onderzoeken tonen een lager aantal gevallen van wiegendood bij baby’s met fopspeen. De precieze redenen hiervoor zijn nog niet echt duidelijk en worden verder onderzocht.
Fopspenen zouden een pijnstillend effect hebben op baby’s. Ook hier verwijzen onderzoeken vooral naar premature baby’s en de cortisol levels bij ingrepen.
Fopspenen zorgen voor een zelf-troostend effect. Baby’s met een fopspeen kunnen zichzelf iets sneller zelfstandig troosten.
Fopspeen gebruik kan je gemakkelijk terug afleren. Duimzuigen daarentegen heeft veel dezelfde nadelen maar is erg moeilijk af te leren.
Nadelen
Kindjes die fopspenen gebruiken, hebben volgens onderzoek een grotere kans op het ontwikkelen van oorontstekingen. Wel dient hier een kanttekening bij gemaakt te worden. In de onderzoeken hebben de meeste kindjes die een fopspeen gebruiken vaak geen moedermelk (meer) als voeding. Deze factor dient meegenomen te worden gezien de beschermende factor van moedermelk tegen oorontstekingen ( otitis media).
Kindjes die erg lang blijven zuigen op een fopspeen, (vooral wanneer de fopspeen ook gedoopt wordt in zoetigheid) hebben een grotere kans om gaatjes in de tanden te krijgen. Langdurig fopspeengebruik zorgt vaak voor een afwijkende stand van de tanden. Dit is vooral het geval wanneer de speen in de leeftijdsgroep van 3 tot 5 jaar nog gebruikt wordt.
Zuigen op een fopspeen kan hongersignalen maskeren, waardoor je niet optimaal inspeelt op je baby.
onderzoek toont aan dat er meer bacteriën aanwezig zijn in de mond van baby’s/ jonge kinderen die een fopspeen gebruiken. Vaak zijn dit eerder onschuldige varianten. Op de fopspeen zelf stelden onderzoekers een verschil vast tussen silicone en rubber, waarbij siliconenspenen minder vatbaar zijn voor aanhechting van bacteriën.
Tot het moment dat de baby de fopspeen zelf in de mond kan stoppen, is hij afhankelijk van de ouder om die terug te geven wanneer hij die verliest. Je kan de afhankelijkheid wel beperken. In onze slaapcoaching geven we hier uitgebreid uitleg over.
Mogelijks is er een negatieve invloed op het functioneren en bouw van mond (spieren) en tanden. Zo ligt bij fopspeengebruik de tong niet tegen het verhemelte, maar onder de fopspeen.
Een fopspeen zou de borstvoeding nadelig beïnvloeden, wordt vaak verteld. Een aantal recente onderzoeken tonen echter weinig tot geen verband bij fopspeengebruik op de duur van de borstvoeding. Mogelijks is de invloed van een fopspeen dus niet zo negatief als eerst gedacht.
Onze visie:
Kijk vooral naar wat je baby nodig heeft en wat jullie zelf als gezin willen. Wel of geen fopspeen: er zijn voor beide voor- en nadelen te melden. Beide opties zijn prima keuzes! Durf dus gaan voor je eigen keuze.
Kies je voor een fopspeen, gebruik dat altijd een veilig model ( met gaatjes in het schild), vervang de speen regelmatig en check ook tussendoor regelmatig op slijtage. Zorg voor een fopspeen met CE certificaat, zo ben je zeker dat er geen schadelijke stoffen in zitten. Zelf zouden we adviseren om even af te wachten met de fopspeen als de borstvoeding nog niet vlot loopt.
Beperk het gebruik tot de dutjes of troostmomenten als je kindje nog erg klein is, zorg dat je alert blijft voor hongersignalen. Bouw het fopspeengebruik tijdig af. ( Eerst enkel nog in bedje, daarna volledige afbouw. Grotere kindjes hebben voldoende andere mogelijkheden tot troost en de nadelen worden groter bij langdurig -en frequent- gebruik.)
Kijk bij het kiezen van een fopspeen niet enkel naar hoe leuk die is, maar kijk welke vorm en soort de voorkeur van jouw kindje draagt.
Afplatting van het hoofdje zie je bij veel baby’s. Dit is vaak omdat deze kindjes een voorkeurshouding hebben. De meest voorkomende afvlakking is plagiocefalie (de linker of rechter kant van het hoofdje is afgevlakt)en brachycefalie (het achterhoofd van je baby is vlak).
Vaak wordt dit een scheef hoofdje genoemd in de volksmond. Het hoofdje is dan niet symmetrisch gevormd en dat kan zich uiten in onder andere een ronder/langer gezicht, afwijkende stand van de oortjes of oogjes,… Vaak hebben deze kindjes ook last van een ‘draainek’ of torticollis. Hierbij kunnen de kindjes niet goed draaien met het hoofd naar de ene of andere richting. Hun draairichting is dus beperkt. Vaak zie je dan een opgetrokken schoudertje links of rechts. Deze kindjes draaien zich steeds terug naar hun ‘beginpositie’ omdat het gewoonweg niet lukt in de andere positie te blijven liggen. Buiten het cosmetische aspect is er ook kans dat de zuig-slik-adem coördinatie minder vlot verloopt, dat het kindje een minder goede tongbeweging heeft en dit beïnvloedt nadelig de (borst)voeding. Ook zien we meer oorontstekingen bij kindjes met afgeplatte hoofdjes.
Belangrijk om weten is dat elke baby wel geboren wordt met een voorkeurshouding door de ligging in de baarmoeder, een eventuele omstrengeling van de navelstreng rond de nek tijdens de geboorte en de geboorte op zich. Het komt dus veel vaker voor dan je misschien denkt. Het goede nieuws is dat je zelf heel wat kan doen om voorkeursligging en afplatting tegen te gaan:
Wat kan je doen om voorkeursligging en afplatting tegen te gaan?
1. Tummy time
Waarom is Tummy time zo belangrijk?
Tummy time of buiklig bij een baby is belangrijk om de motorische ontwikkeling te stimuleren en afplatting van het hoofdje te voorkomen. Baby’s slapen voornamelijk op de rug om wiegendood te vermijden maar eens ze wakker zijn mogen ze wel onder toezicht op hun buikje spelen. Werk opbouwend, van enkele seconden bij jonge baby’s naar enkele minuten voor oudere kindjes. Houd het gedrag van jouw kindje in de gaten… Niemand wordt happy van een gefrustreerde baby.
Wat doet tummy time nu precies?
Het versterkt de nekspieren en stimuleert het optillen van het hoofd maar ook de controle er van. Het versterkt de rugspieren en stimuleert een goede houding. Ook de beentjes en armen worden versterkt. Jouw kindje leert zich opdrukken, kruipen en wordt gestimuleerd om met de handjes naar dingen te grijpen. De fijne motoriek en oog-handcoördinatie wordt ook hier gestimuleerd. De kans op een afgeplat hoofdje wordt minder.
Tips bij tummy time
Begin zo vroeg mogelijk, zelfs al is jouw kindje maar enkele dagen oud. Houd de sessies kort, zodat je kindje kan wennen. Tijdens de pamperwissel kan je jouw baby omdraaien op de buik en dit kan je enkele keren per dag doen.
Voor pasgeboren baby’s is buiklig nog moeilijk, er is namelijk nog weinig hoofdcontrole. Maar ook nu is het belangrijk buiklig te stimuleren. Dit doe je door je kindje tegen je aan te leggen terwijl jij achterover leunt.
Tijdens het dragen kan je ook jouw baby eens anders vasthouden, rustend met het buikje op de onderarm ‘vliegertje spelen’. Of met het hoofdje en armpjes over de schouder terwijl je rondwandelt.
Zorg er ook voor dat je baby goed wakker is en dat hij niet in slaap valt met zijn gezichtje naar beneden. Tummy time is play time.
Kies een stevige ondergrond voor buiklig, zoals een speelmat.
Ga voor oogcontact, ga liggen op je buik of zit naast de zetel op de grond terwijl jouw kindje op de buik ligt in de zetel.
Leg je baby niet op de buik net na de voeding.
2. Wisselhouding tijdens het slapen
Jouw kindje leg je te slapen op de rug, dit is de veiligste positie voor een baby om te slapen. Door echter voortdurend op de rug te liggen zonder wisselhouding, gaat het hoofd op die drukplaats gaan afvlakken.
Een simpele handeling zoals deze kan al een groot verschil maken: draai voorzichtig het hoofdje van jouw kindje naar de tegengestelde richting waarin het nu slaapt. Kijkt jouw kindje naar links als het slaapt? Draai dan zachtjes het hoofdje naar rechts. Kijkt het naar rechts dan wissel je naar links. Heel simpel maar doeltreffend. Zorg voor genoeg afwisseling.
Sommige hulpmiddelen zoals een ergonomisch babykussen of ergonomisch babyzijligkussen kunnen ook een handige tool zijn om de druk te verminderen. Deze gebruik je steeds onder toezicht.
3. Wisselhouding tijdens het drinken
Geef je flesvoeding? Probeer dan ook eens te voeden in de andere arm. Of voedt je baby wat rechterop.
4. Minimaal gebruik van autostoeltjes, wippers, swings…
5. Manueel therapeuten die gespecialiseerd zijn in baby’s
Soms zijn alle tips en trucjes reeds uitgeput en heb je heb je geoefende handen nodig om jouw baby verder te helpen. Het internet staat vol met gediplomeerde mensen, voel aan wie en wat jullie noden het beste tegemoet komt.
Op de eerste afbeelding onder zie je een uitgesproken afvlakking van het achterhoofd.De tweede foto is 1 week later genomen, na consultatie en met behandelplan in uitvoering.
Wat kan de BabyExpert voor jullie betekenen?
Bij een groeiconsult krijg je een ruime hoeveelheid informatie rond ontwikkeling en groei, tips en tricks, oefeningen en speelmogelijkheden. Dit allemaal afgestemd op de leeftijd en ontwikkeling van je kindje. Door tijdig in te grijpen en bij te sturen, kun je afplatting van het hoofdje vaak voorkomen of verhelpen voor het ernstiger wordt. Blijkt jouw kindje toch meer specifieke ondersteuning nodig te hebben? Dan sturen wij door naar experts in het werkveld zodat jullie verder geholpen worden.
